ಕಾಗದದ ದೋಣಿಗಳು

ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ ತಲುಪಿದಾಗ ಬೆಳಗಿನ ಒಂಬತ್ತೂಕಾಲು.  ಮೋಡ ಮುಸುಕಿಕೊಂಡು ಇನ್ನೂ ಆರೋ ಆರೂವರೆಯೋ ಅನ್ನುವ ಹಾಗಿತ್ತು.

ಹತ್ತು ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಶಗಳೇ ಆಗಿಹೋಗಿತ್ತು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು.  ಅಮ್ಮನಿಗೆ ಇಲ್ಲಿಯ ಶಾಲೆಯಿಂದ ವರ್ಗವಾದ ಮೇಲೆ ನಾನು ಇತ್ತ ಕಡೆ ಬಂದದ್ದೇ ಇಲ್ಲ.  ನಾನು ಇಲ್ಲಿನ ಮಿಡ್ಲ್ ಸ್ಕೂಲಿನಲ್ಲಿ ಏಳನೆಯ ಮತ್ತು ಪಕ್ಕದ ಎಂ. ಸಿ. ಕೆ. ಸಿ. ಹೈಸ್ಕೂಲಿನಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಮತ್ತು ಒಂಬತ್ತನೆಯ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ಕಳೆದಿದ್ದೆ.  ಸರಸಕ್ಕ ಮಹದೇಶ್ವರ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಬಿ ಎ ಇಡೀ ಮೂರೂ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಓದಿದ್ದಳು.  ಅವಳು ಬಿ ಎ ಮುಗಿಸುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಅಮ್ಮನಿಗೆ ಮೈಸೂರಿಗೇ ವರ್ಗವಾಗಿ ಸಧ್ಯ ಅಕ್ಕ ಗಂಗೋತ್ರಿ ಹಾಸ್ಟೆಲ್‍ಗೆ ಸೇರುವುದು ತಪ್ಪಿತು.  ‘ಅಬ್ಬ, ಮನೆಯಿಂದಾನೇ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಗೆ ಹೋಗಬೋದು, ಸಧ್ಯ!’ ಅಂತ ಆಕೆ ಮೌನವಾಗಿಯೇ ಸಂಭ್ರಮಿಸಿದ್ದು ನನಗಿನ್ನೂ ನೆನಪಿದೆ.

"ಬ್ರೇಕ್‍ಫಾಸ್ಟ್ ಮಾಡಿಬಿಡೋಣವಾ?" ಅಂದಳು ಅಕ್ಕ.

ಬಸ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡಿನ ಪೂರ್ವದಂಚಿನ ಅಂಗಡಿಗಳು ಹಿಂದೆ ಸರಿದು ಅದು ಮೊದಲಿಗಿಂತಲೂ ಅಗಲವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿತ್ತು.  ತಲೆಗೇ ತಾಗುತ್ತಿದ್ದ ತಡಿಕೆಯ, ಜಿಂಕ್ ಶೀಟಿನ ಮಾಡುಗಳ ಕೆಳಗಿನ ಕತ್ತಲ ಗೂಡುಗಳಂತಹ ಅಂಗಡಿಗಳು ಕಾಂಕ್ರೀಟು ಆರ‍್‍ಸಿಸಿಯ ಹೊಸ ಅವತಾರವೆತ್ತಿದ್ದವು.  ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ಅವುಗಳ ಮುಂದಿನ ಒದ್ದೆ ಮಣ್ಣುನೆಲದಲ್ಲೀಗ ಸಿಮೆಂಟ್ ಮೆಟ್ಟಲುಗಳು ಮೊಳಕೆಯೊಡೆದು ಮೇಲೆದ್ದಿದ್ದವು.  ಬಸ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡಿನ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ನಾನೆಂದೂ ಒಳಗೆ ಕಾಲಿರಿಸದ ಮಾಸಲು ಗುಲಾಬಿ ರಂಗಿನ ಅದೇ ಶೋಭಾ ಥಿಯೇಟರ್.  ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಕೆನೆಬಣ್ಣದ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡವೊಂದು ಎದ್ದುನಿಂತಿತ್ತು.  ಮೊದಲು ಇರಲಿಲ್ಲ ಇದು...  ಅಕ್ಕನ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಬೆಚ್ಚಿ "ಹ್ಞಾ! ಏನು?" ಅಂದೆ.  "ಬ್ರೇಕ್‍ಫಾಸ್ಟ್" ಅಂದಳು ಅಕ್ಕ ನನಗೊಬ್ಬನಿಗೇ ಕೇಳುವಂತೆ.  ಪೆಚ್ಚುನಗೆ ನಗುತ್ತಾ ಹ್ಞೂಂಗುಟ್ಟಿದೆ.  "ಗೀತಾ ಭವನ್‍ಗೆ ಹೋಗೋದಾ?" ಅಂದೆ.  ನನಗೆ ನೆನಪಾದದ್ದು ಅದೊಂದೇ ಹೋಟೆಲ್.  ಅಕ್ಕನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ತೆಳುವಾಗಿ ನಗೆ ಹರಡಿಕೊಂಡಿತು.  "ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೇನೇ ನಿನ್ನ ಫೇವರಿಟ್ ಮಸಾಲೆ ದೋಸೆ ಬೇಕು ಅಂದ್ರೆ ಅಲ್ಲಿಗೇ ಹೋಗ್ಬೇಕು.  ಅದು ಬಿಟ್ಟು..." ನಕ್ಕಳು.

"ಅದು ಬಿಟ್ಟು!  ಮತ್ತೆ?"

"ಇಲ್ಲೇ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ ಒಂದು ಒಳ್ಳೇ ಹೋಟೇಲಿದೆ.  ಶೆಟ್ಟಿ ಹೋಟೆಲ್ ಅಂತ.  ಬೆಳಗಿನ ಹೊತ್ತಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೇ ಇಡ್ಲಿ ಸಾಂಬಾರ್ ಸಿಗುತ್ತೆ."

ನನಗೆ ಅಚ್ಚರಿ.  ಅಂಥಾ ಹೋಟೆಲಿನ ಹೆಸರನ್ನೇ ಕೇಳಿರಲಿಲ್ಲ.

"ನಿಂಗೆ ಹ್ಯಾಗೆ ಗೊತ್ತು?"  ಕೇಳಿದೆ.

"ಆರೇಳು ತಿಂಗಳ ಹಿಂದೆ ಗೆಸ್ಟ್ ಲೆಕ್ಚರ್ ಕೋಡೋಕೆ ಅಂತ ಮಾನಸ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಬಂದಿದ್ನಲ್ಲಾ ಆವಾಗ ತಿಂಡಿಗೆ ಆ ಹೋಟೆಲ್‍ಗೇ ಕರಕೊಂಡು ಹೋಗಿದ್ರು."

ಅಕ್ಕನ ಮುಖದ ನಗೆ ಮಾಯವಾಗಿ ಕಣ್ಣುಗಳು ಅರೆ ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡವು.  ವರ್ತಮಾನದಿಂದ ಛಕ್ಕನೆ ಭೂತಕ್ಕಿಳಿದುಬಿಡುವುದು ಹಕ್ಕಿ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ರೆಕ್ಕೆ ಬಿಚ್ಚುವಷ್ಟೇ ಸರಾಗ ಸರಸಕ್ಕನಿಗೆ.

"ಅಲ್ಲಿಗೇ ಹೋಗೋಣ" ಅಂದೆ.  ತಲೆತಗ್ಗಿಸಿ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದ ಅಕ್ಕನನ್ನು ಮೌನವಾಗಿ ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದೆ.

ಅಕ್ಕ ಹೇಳಿದ್ದು ನಿಜ.  ಶೆಟ್ಟಿ ಹೋಟೆಲ್‍ನಲ್ಲಿ ಇಡ್ಲಿ ಸಾಂಬಾರ್ ಸೊಗಸಾಗಿತ್ತು.  ಈಗ ಮೈಸೂರಿನ ಯಾವ ಹೋಟೆಲಿನಲ್ಲೂ ಕಾಣಸಿಗದ ಗಟ್ಟಿ ಚಟ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಇಡ್ಲಿ ಎಕ್ಸ್‍ಟ್ರಾ ಬಾರಿಸಿದೆ.  ಅಕ್ಕ ಮಾಮೂಲಿನಂತೆ ಎರಡೇ ಇಡ್ಲಿ ತಿಂದಳು.  ಸಾಂಬಾರಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು, ಚಟ್ನಿ ಜತೆ ಒಂದು.

ಹೋಟೆಲಿನಿಂದ ಹೊರಬಂದು ಆಟೋ ಹತ್ತಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರ ಮನೆಗೆ ಹೋದೆವು.  ಅಮ್ಮನ ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲದ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ ಅವರು.  ಈಗ ರಿಟೈರ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.

ಅಮ್ಮ ಬದುಕಿದ್ದರೆ ಇನ್ನೂ ಸರ್ವೀಸ್‍ನಲ್ಲಿರುತ್ತಿದ್ದಳು.

ಹತ್ತು ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಬಿಟ್ಟುಬಂದ ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಬರಬೇಕಾದ ಸಂದರ್ಭ ಒದಗಿದ್ದು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಯಾವ ಸಂಪರ್ಕವೂ ಇಲ್ಲದಿದ್ದ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಕಳೆದ ಭಾನುವಾರ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೆಯೇ ನಮ್ಮ ಮೈಸೂರಿನ ಮನೆಯ ಬಾಗಿಲು ತಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ.

ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಅಮ್ಮ ಅಲ್ಲೊಂದು ಪುಟ್ಟ ಮನೆ ಖರೀದಿಸಿದ್ದಳು.  ನಾನು ಓದುತ್ತಿದ್ದ ಎಂ ಸಿ ಕೆ ಸಿ ಹೈಸ್ಕೂಲಿನ ಬಲಗಡೆಯ ಕಾಂಪೌಂಡಿಗೆ ಮಾರು ದೂರದಲ್ಲೇ ಇತ್ತು ಆ ಮನೆ.  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರ ಸಂಬಂಧಿಕರದ್ದೇ ಅದು.  ಅವರಿಗೇನೋ ಸಮಯವಾಗಿ ಮನೆ ಮಾರಲೇಬೇಕಾದಾಗ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯ ‘ಇರಲಿ ಇರಲಿ, ಮುಂದೆ ಬೇಕಾಗ್ತದೆ.  ಇನ್ವೆಸ್ಟ್‍ಮೆಂಟ್ ಅಂತಾದರೂ ಕೊಂಡುಕೊಂಡುಬಿಡಿ.  ಮಕ್ಕಳ ಮದುವೆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮಾರಿಬಿಡೋರಂತೆ’ ಎಂದು ಅಮ್ಮನನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿ ಪಿಎಫ್‍ನಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮ ಉಳಿಸಿದ್ದ ಹಣವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಕೇವಲ ನಲವತ್ತೈದು ಸಾವಿರಕ್ಕೆ ಆ ಮನೆಯನ್ನು ಅಮ್ಮನ ಹೆಸರಿಗೆ ರಿಜಿಸ್ಟರ್ ಮಾಡಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು.  ತಾವೇ ಆ ಮನೆಗೆ ಬಾಡಿಗೆಯವರನ್ನು ಗೊತ್ತು ಮಾಡಿ ನಾವು ಅಲ್ಲಿರುವಷ್ಟು ದಿನವೂ ತಿಂಗಳು ತಿಂಗಳೂ ಬಾಡಿಗೆ ಹಣ ಅಮ್ಮನ ಕೈಗೆ ತಪ್ಪದೇ ಸಿಗುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.  ನಾವು ಆ ಊರನ್ನು ಬಿಡುವಾಗ ಬಾಡಿಗೆಯವರನ್ನು ಖಾಲಿ ಮಾಡಿಸಿ ಮತ್ತೊಬ್ಬರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಭೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಕೊಡಿಸಿದ್ದರು.  ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಅಮ್ಮ ತೀರಿಕೊಂಡಾಗಿನಿಂದ ಆ ಮನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನೂ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಅಕ್ಕನ ಜತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.  ಆ ಮನೆ ಈಗ ಅವರಿಗೇ ಬೇಕಾಗಿದೆಯಂತೆ.  ಅವರು ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬಂದದ್ದೇ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ.

ನನಗೂ ಅಕ್ಕನಿಗೂ ಆ ಮನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವ ಪ್ರೀತಿಯೂ ಇರಲಿಲ್ಲ.  ನಾವಿಬ್ಬರೂ ಆ ಮನೆಯೊಳಗೆ ಹೋಗಿದ್ದು ಒಂದೇ ಒಂದು ಸಲ, ಅದನ್ನು ಕೊಂಡ ದಿನ.  ಹಿಂದಿನ ಮಾಲೀಕರು ಹೇಗಿತ್ತೋ ಹಾಗೆ ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದ, ಕಿತ್ತುಹೋದ ನೆಲದ, ಮಾಸಲು ಗೊಡೆಗಳ ಆ ಕತ್ತಲಗೂಡು ನನಗೂ ಸರಸಕ್ಕನಿಗೂ ಮನೆ ಅಂತ ಅನಿಸಿರಲೇ ಇಲ್ಲ.  ಹಾಗಂತ ನಮ್ಮನಮ್ಮಲ್ಲೇ ಮೆತ್ತಗೆ ಮಾತಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೆವು.  ಅಮ್ಮನಿಗೇನೂ ಹೇಳಲಿಲ್ಲ.  ಅವಳೂ ಮನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಮ್ಮ ಜತೆ ಹೆಚ್ಚೇನೂ ಮಾತಾಡಲೇ ಇಲ್ಲ.  ‘ನಾವೇನು ಇಲ್ಲಿ ಇರ್ತೀವಾ?  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಹೇಳೋ ಹಾಗೆ ಬರೀ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್‍ಮೆಂಟ್‍ಗೆ ಅಂತ ಅಷ್ಟೇ’ ಎಂದು ಒಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ಸರಸಕ್ಕನಿಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಳಂತೆ.  ಈಗ ಆ ಮನೆಯನ್ನು ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಕೊಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ವಿಷಯ ನಮಗೆ ಸಂತೋಷವನ್ನೇ ಉಂಟುಮಾಡಿತು.  ಆದರೆ ಆನಂತರ ಅವರು ತಾವು ಆ ಮನೆಯನ್ನು ಕೊಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ನಮಗಿಬ್ಬರಿಗೂ ತುಂಬಾ ಬೇಜಾರಾಯಿತು.

ಅವರ ಹೆಂಡತಿ ಆರು ತಿಂಗಳ ಹಿಂದೆ ಕ್ಯಾನ್ಸರ‍್‍ನಿಂದ ತೀರಿಕೊಂಡರಂತೆ.  ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಅಂತ ಸಾಲ ಮಾಡಿ ಒಂದು-ಒಂದೂವರೆ ಲಕ್ಷ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದರೂ ಏನೂ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗಲಿಲ್ಲವಂತೆ.  ಕಳೆದ ತಿಂಗಳು ಇವರು ರಿಟೈರ್ ಆದಾಗಿನಿಂದ ಈಗಿರುವ ದೊಡ್ಡದಾದ ಮನೆಗೆ ಬಾಡಿಗೆ ಕಟ್ಟುವುದು ಕಷ್ಟ ಅನಿಸುತ್ತಿದೆಯಂತೆ.  ಬಂದ ಪಿಎಫ್, ಗ್ರ್ಯಾಚುಯಿಟಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿ ಹೆಂಡತಿಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಖರ್ಚಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಸಾಲವನ್ನು ತೀರಿಸಿ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಮನೆಯನ್ನು ಕೊಂಡುಕೊಂಡುಬಿಡುವುದು ಉತ್ತಮ, ಆಮೇಲೆ ಪೆನ್ಷನ್‍ನಿಂದ ಮಿತವಾಗಿ ಬದುಕು ಸಾಗಿಸಿಬಿಡಬೇಕು ಅಂತ ಯೋಚಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರಂತೆ.  ಗಂಡುಮಕ್ಕಳಿಂದ ಏನೂ ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲವಂತೆ.  ಹಿರೀಮಗ ರಮೇಶ ನೌಕರಿ ಇಲ್ಲದೇ ಪೋಲಿ ಬಿದ್ದಿದ್ದಾನಂತೆ.  ಅವನ ಹೆಂಡತಿ ತವರುಮನೆ ಸೇರಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಳಂತೆ.  ಎರಡನೇ ಮಗ ಸುರೇಶ ಅಮೆರಿಕಾಗೆ ಹೊರಟುಹೋದವನು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನೇ ಕಡಿದುಕೊಂಡಿದ್ದಾನಂತೆ.  ಇದೆಲ್ಲದರ ನಡುವೆ ಒಳ್ಳೆಯದು ಅನ್ನಬಹುದಾದ ಒಂದೇ ಒಂದು ಬೆಳವಣಿಗೆಯೆಂದರೆ ಮಗಳು ಶಾಲಿನಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ಹಿಂದೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಸ್ಕೂಲ್ ಟೀಚರ್ ಕೆಲಸ.  ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲದಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮೂವತ್ತು ಕಿಲೋಮೀಟರಿಗೂ ಆಚೆ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಸೀಮೆಯ ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಲೆ ಅದು.  ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಆರುಗಂಟೆಗೆ ಮನೆ ಬಿಡುವ ಅವಳು ಎರಡು ಬಸ್ಸು ಹತ್ತಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ತಲುಪುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಎಂಟೂವರೆಯಾಗಿರುತ್ತದಂತೆ.  ಅವಳಿಗಿನ್ನೂ ಮದುವೆಯಾಗಿಲ್ಲ.  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಮಗಳ ಸಂಬಳವನ್ನು ಇಡಿಯಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲೇ ಇಡುತ್ತಿದ್ದಾರಂತೆ, ದಿಢೀರನೆ ಅವಳ ಮದುವೆ ಫಿಕ್ಸ್ ಆದರೆ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆಂದು.

ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಇರುವ ಸಾಲವನ್ನೆಲ್ಲಾ ತೀರಿಸಿ ಉಳಿದ ಹಣದಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿರುವುದು ನಮ್ಮ ಮನೆ ಮಾತ್ರವಂತೆ.  ಅದೂ ಒಂದೇ ಪೂರ್ತಿ ಹಣವನ್ನು ಒಂದೇ ಗಂಟಿನಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಕೊಡಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲವಂತೆ.  ಮನೆಯ ಬೆಲೆ ಈಗ ಎರಡು ಲಕ್ಷ.  ಅದು ಬರೀ ಸೈಟಿನ ಬೆಲೆ ಅಂತೆ.  ಹಳೆಯ ಮನೆಯಾದ್ದರಿಂದ ಅದಕ್ಕೇನೂ ಬೆಲೆ ಇಲ್ಲವಂತೆ.  ಈಗ ನಮಗೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷ ಕ್ಯಾಶ್ ಕೊಟ್ಟು ಉಳಿದದ್ದಕ್ಕೆ ಬಡ್ಡಿ ಸೇರಿಸಿ ತಿಂಗಳು ತಿಂಗಳೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಸ್ವಲ್ಪ ಕೊಟ್ಟು ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಲೆಕ್ಕ ಚುಕ್ತಾ ಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತಾರಂತೆ.

"ಈ ರೀತಿಯ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸಲು ಒಪ್ಪುವುದು ನೀವು ಮಾತ್ರ ಅನ್ನೋ ನಂಬಿಕೆಯಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದೆ."  ಅವರು ಸಣ್ಣಗೆ ಹೇಳಿ ತಲೆತಗ್ಗಿಸಿ ಮೌನವಾಗಿ ಕೂತುಬಿಟ್ಟರು.  ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದೆಲ್ಲವನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ನನಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯವೇ ಬೇಕಾಯಿತು, ಒದ್ದೆ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದ ನೀರು ಒಳಗಿಳಿಯಲು ನಿಧಾನಿಸುವಂತೆ.  ಅವರ ಕಷ್ಟದ ಕಥೆಗಳು ನನ್ನ ಅರಿವಿಗೆ ನಿಲುಕುತ್ತಿದ್ದಂತೇ ಪಾಪ ಅನಿಸಿಬಿಟ್ಟಿತು.  ಅಕ್ಕನ ಕಣ್ಣಂಚಿನಲ್ಲಿ ನೀರು.  "ಒಂದು ನಿಮಿಷ ಇರಿ" ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ಹೇಳಿ ನನ್ನನ್ನು ಒಳಕೊಣೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋದವಳು ನನ್ನ ಕೈಹಿಡಿದು "ಕೊಟ್ಬಿಡೋಣ ಕಣೋ" ಅಂದಳು.  ಅವಳಿಗೆ ಹೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾದದ್ದು ಅಷ್ಟೇ ಇರಬೇಕು.

ಅಮ್ಮ ಹೋದಾಗಿನಿಂದ ನನಗೆ ಅಕ್ಕ ಅಮ್ಮ ಇಬ್ಬರೂ ಆಗಿರುವ ನನ್ನ "ಸರಸಮ್ಮ"ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೆ ಚಕಾರವೆತ್ತುವ ಅಭ್ಯಾಸವೇ ನನಗಿಲ್ಲ.

"ಹ್ಞೂಂ ಕಣೇ ಸರಸಕ್ಕ, ಕೊಟ್ಬಿಡೋಣ."  ತಣ್ಣಗೆ ಹೇಳಿದೆ.

ನಮ್ಮ ಮಾತು ಕೇಳಿದ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಚ್ಚರಿ.

ಮಾತು ಮುಗಿದ ನಂತರ ಅವರು ಹೆಚ್ಚು ಹೊತ್ತು ನಿಲ್ಲಲಿಲ್ಲ.  ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಈಗಿರುವವರ ಭೋಗ್ಯದ ಆವಧಿ ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು ಮುಗಿಯಲಿದೆಯೆಂದೂ, ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಮನೆ ಬಿಡಲು ಅವರು ತಯಾರಿರುವುದಾಗಿಯೂ, ಅವರಿಗೆ ನಾವು ಹಿಂತಿರುಗಿಸಬೇಕಾದ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ಭೋಗ್ಯದ ಹಣವನ್ನು ತಾವೇ ಕೊಡುವುದಾಗಿಯೂ, ಅದನ್ನು ನಮ್ಮ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ‘ಅಡ್ಜಸ್ಟ್’ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದೆಂದು ಹೇಳಿ ಊಟಕ್ಕೆ ನಿಲ್ಲಿ ಎಂದು ಅಕ್ಕ ಎಷ್ಟು ಹೇಳಿದರೂ ನಿಲ್ಲದೇ ಹೊರಟುಹೋದರು.  ಅವರು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ನಮ್ಮಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದರೇ ಎಂಬ ಸಂಶಯ ಅವರು ಹೊರಟುಹೋದ ಸುಮಾರು ಹೊತ್ತಿನವರೆಗೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಕಾಡುತ್ತಿತ್ತು.

ಆಮೇಲೆ ಆ ದಿನವಿಡೀ ನಾವು ಅವರ ಬಗ್ಗೇ ಮಾತಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು.

ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲದ ಕಡೆಯೇ ಇದ್ದ ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯವರು.  ಅದು ಸರಗೂರು ಅಂತಲೋ ಎನೋ ಇರಬೇಕು.  ಸರಿಯಾಗಿ ನೆನಪಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ.  ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಒಂದಷ್ಟು ಜಮೀನು, ಮನೆಯನ್ನು ಓದಿಲ್ಲದ ಅಣ್ಣಂದಿರಿಗೆ ಬಿಟ್ಟು ತಾವು ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲದಲ್ಲಿ ಬಾಡಿಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದರು.  ಅಚ್ಛಬಿಳೀ ಕಚ್ಚೆಪಂಚೆ, ಶರಟು, ಕಪ್ಪು ಕೋಟು, ತಲೆ ಮೇಲೆ ಮೈಸೂರು ಪೇಟಾ.  ದಪ್ಪ ಮೀಸೆಯ ಐದೂಮುಕ್ಕಾಲಡಿ ಎತ್ತರದ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರನ್ನು ನೋಡಿದರೆ ಗೌರವ ಮೂಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಕ್ಕ ಅಮ್ಮ ಹೇಳಿದರೆ ನನಗಂತೂ ಭಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು.  ಅವರು ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದುದು ಕನ್ನಡ.  ಆ ವೇಶದಲ್ಲಿ ಅವರು "ಶ್ರೀಮದ್‍ ರಮಾರಮಣ ನರೇಂದ್ರ ಮುನೀಂದ್ರ ಫಣೀಂದ್ರ ಮಣಿಮಕುಟ ತಟಘಟಿತ..." ಎಂದು ಕಂಚಿನ ಕಂಠದಲ್ಲಿ ಹೇಳತೊಡಗಿದರೆ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಮುದ್ದಣನೇ ಕಣ್ಣ ಮುಂದೆ ನಿಂತಂತೆನಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಮ್ಮ ಒಮ್ಮೆ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ನೆನಸಿಕೊಂಡರೆ ಅವಳು ಹೇಳಿದ್ದು ಸರಿ ಅಂತ ಈಗ ಅನಿಸುತ್ತದೆ.

ಇಂದು ನಾವು ಕಂಡ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಆ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರ ಪಳೆಯುಳಿಕೆ.

ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಕೈಲಾದಷ್ಟು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಸಾಕಷ್ಟು ಅನುಕೂಲವಾಗಿಯೇ ಇದ್ದ ಅವರಿಗೆ ಈಗ ಇಂತಹ ದುಃಸ್ಥಿತಿ ಬಂದಿರುವುದು ನಮಗಂತೂ ತುಂಬಾ ನೋವುಂಟುಮಾಡಿತ್ತು.  ಅವರ ಹೆಂಡತಿಯಂತೂ ತುಂಬಾ ಒಳ್ಳೆಯ ಹೆಂಗಸು.  ನಮ್ಮ ಕಷ್ಟಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮನಿಗೆ ಅವರು ಅದೆಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ಧೈರ್ಯ ಹೇಳಿದ್ದರು.  ಹಾಸನದಲ್ಲಿ ನೌಕರಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಮನೆಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಅಪ್ಪ ಅಲ್ಲೇ ಬೇರೊಬ್ಬಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ನಮ್ಮನ್ನು ತೊರೆದಾಗ ತನ್ನಲ್ಲಿ ಬದುಕುವ ಛಲವನ್ನು ತುಂಬಿದ್ದು ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರ ಹೆಂಡತಿಯೇ ಎಂದು ಅಮ್ಮನೇ ಒಮ್ಮೆ ಹೇಳಿದ್ದು ನನಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ನೆನಪಿದೆ.  ಅವರ ಕೊನೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ನಾವವರನ್ನು ಮರೆತೇಬಿಟ್ಟೆವಲ್ಲಾ ಎಂದು ತುಂಬಾ ಬೇಜಾರಾಯಿತು.  ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ ಬಿಟ್ಟ ಮೇಲೆ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನನರನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಅವರ ಮನೆಯ ಮತ್ಯಾರನ್ನೂ ನಾವು ಭೇಟಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.  ಅಮ್ಮ ಹೋದ ಮೇಲೆ ಅವರೇ ಎರಡು ಸಲ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಭೋಗ್ಯದ ಪತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿದ್ದರು.  ಕಳೆದ ಬಾರಿ ಬಂದದ್ದು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ.  ಆವಾಗ ಎಲ್ಲರೂ ಚೆನ್ನಾಗಿದ್ದಾರೆ, ನೆಮ್ಮದಿಯಾಗಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು.  ಆನಂತರ ಅವರಿಂದ ಯಾವ ಸುದ್ಧಿಯೂ ಇರಲಿಲ್ಲ.  ತನ್ನ ನೌಕರಿಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ್ದ ಅಕ್ಕ, ನನ್ನ ರೀಸರ್ಚ್‍ನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ್ದ ನಾನು ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರಿರಲಿ, ನಮ್ಮ ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲದ ಮನೆಯ ಬಗೆಗೂ ತಲೆ ಕೆಡಿಸಿಕೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ.  ಈಗ ನೋಡಿದರೆ ಎಲ್ಲವೂ ಬದಲಾಗಿಹೋಗಿದೆ.  ನಮ್ಮ ಸುತ್ತ ನಾವೇ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಪರದೆ ಬೇರೆಲ್ಲಾ ಕಡೆ ಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿ ಹಿಂಜಿಕೊಂಡು ಜಗತ್ತಿನದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನಮಗೆ ತೋರಿಸಿದರೂ ಅದ್ಯಾವುದೋ ಅವ್ಯಕ್ತ ಹಠದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಡೆ ಮಾತ್ರ ಕಪ್ಪಾಗಿ ಉಳಿದು ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರ ಮನೆಯನ್ನು ಮರೆಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಬಿಟ್ಟಿತ್ತು.

ಎರಡು ವಾರಗಳ ನಂತರ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರೇ ಪೋನ್ ಮಾಡಿ ನೀವಿಬ್ಬರೂ ಒಮ್ಮೆ ಇತ್ತ ಬಂದು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನೋಡಿದರೆ ಚೆನ್ನಿತ್ತು, ಭೋಗ್ಯಕ್ಕಿದ್ದವರು ನಾಳೆಯೇ ಮನೆ ಖಾಲಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ನಮ್ಮ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನೂ ಆದಷ್ಟು ಬೇಗ ಮುಗಿಸಿಬಿಡೋಣ ಎಂದು ಬಡಬಡ ಹೇಳಿದರು.  ಭಾನುವಾರ ಬರುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ಅಕ್ಕ ಹೇಳಿದರೆ ಇಲ್ಲ ಗುರುವಾರವೇ ಬನ್ನಿ, ರಿಜಿಸ್ಟ್ರೇಷನ್ ಮುಗಿಸಿಬಿಡೋನ.  ಅದು ಒಳ್ಳೆಯ ದಿನ ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು.

*     *     *

ನಮ್ಮನ್ನೇ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು "ಬನ್ನಿ, ಬನ್ನೀ" ಎಂದು ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಸ್ವಾಗತಿಸಿ ನಾವು ಕಾಲು ತೊಳೆದುಕೊಂಡು ಕೂರುತ್ತಿದ್ದಂತೇ "ಹೊತ್ತಾಯ್ತು ಹೊತ್ತಾಯ್ತು, ತಿಂಡಿ ತಿಂದುಬಿಡಿ.  ಮಾತೇನಿದ್ರೂ ಆಮೇಲೆ" ಎಂದು ಅವಸರಿಸಿದರು.  "ತಿಂಡಿ ಆಯ್ತು, ಈಗತಾನೆ" ಅಂದಳು ಅಕ್ಕ.  "ಇಲ್ಲೇ ಶೆಟ್ಟಿ ಹೋಟೆಲ್‍ನಲ್ಲಿ" ಸಣ್ಣಗೆ ಸೇರಿಸಿದಳು.  ನಿಮಿಷದವರೆಗೆ ನಮ್ಮಿಬ್ಬರ ಮುಖಗಳನ್ನೂ ಮೌನವಾಗಿ ದಿಟ್ಟಿಸಿದರು ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು.  "ಹ್ಞುಂ!  ಮಕ್ಕಳಿಬ್ಬರೂ ತಾಯಿ ಹಂಗೇನೇ.  ಒತ್ತಾಯಿಸಿ ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲ."  ಸಣ್ಣಗೆ ಲೊಚಗುಟ್ಟಿದರು.  "ಕಾಫಿಯಾದರೂ ಆಗಬಹುದಲ್ಲ?"  ಅನುಮಾನಿಸುತ್ತಾ ಕೇಳಿದರು.  ಅಕ್ಕ ತಲೆಯಾಡಿಸಿದಳು.  "ನಿಮ್ಮ ತಿಂಡಿ ಆಯಿತೇ?"  ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದಳು.  "ಇನ್ನೂ ಇಲ್ಲ.  ಶಾಲೂ ಡಬ್ಬಕ್ಕೆ ತಿಂಡಿ ಹಾಕ್ಕೊಂಡು ಐದೂಮುಕ್ಕಾಲಿಗೇ ಮನೆ ಬಿಟ್ಲು.  ರಮೇಶ ನಿನ್ನೆ ರಾತ್ರಿಯಿಂದ ಮನೆ ಕಡೆ ಬಂದಿಲ್ಲ.  ನೀವು ಬಂದ ಮೇಲೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ತಿನ್ನೋಣ ಅಂತ ಕಾಯ್ತಾ ಇದ್ದೆ" ಅಂದರು.  ಮಣಕುಗಟ್ಟಿದ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರಿನ ಹಿಂದಿನಿಂದ ಹಲ್ಲಿಯೊಂದು ಲೊಚಗುಟ್ಟಿತು.  ನನಗೆ ಒಳಗೆಲ್ಲೋ ಸಣ್ಣಗೆ ಚುಚ್ಚಿತು.  ತಲೆತಗ್ಗಿಸಿದೆ  ಅರೆಕ್ಷಣದ ನಂತರ ಮೌನದ ಆಳದಿಂದ ಅಕ್ಕನ ದನಿ ಮೆಲ್ಲಗೆ ಮೇಲೆದ್ದು ಬಂತು: "ನೀವು ತಿಂಡಿ ತಿನ್ನಿ.  ನಾನು ಕಾಫಿ ಮಾಡ್ತೀನಿ.  ಮೂವರೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕುಡಿಯೋಣ."

ತಲೆಯೆತ್ತುತ್ತಿದ್ದ ನನ್ನ ಕಣ್ಣುಗಳ ಮುಂದೆ ಫಳಕ್ ಎಂದು ಮಿಂಚಿದ್ದು ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರ ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ಹೊರಟಿರಬಹುದಾದ ಬೆಳಕೇ ಎಂದು ನಾನು ಅಚ್ಚರಿ ಪಡುತ್ತಿರುವಂತೇ ಅವರು ಮೇಲೆದ್ದರು.  "ಬಾ, ಅಡಿಗೆಮನೆ ತೋರಿಸ್ತೀನಿ" ಎನ್ನುತ್ತಾ ಕತ್ತಲ ಮೂಲೆಯತ್ತ ಸಾಗಿದರು.  ಮಾಳಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಒಂದೆರಡು ಹನಿಗಳು ತಟಪಟ ಬಿದ್ದ ಸದ್ದು.  ಕಿಟಕಿಯತ್ತ ತಿರುಗುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ತಟಪಟ ನಿಂತುಹೋಯಿತು.

ಅಕ್ಕನಿಗೆ ಅಡಿಗೆಮನೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿ ತಾವು ತಟ್ಟೆಗೆ ತಿಂಡಿ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಬಂದು ನನ್ನೆದುರು ಕುಳಿತರು.  ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಎರಡು ಇಡ್ಲಿಗಳ ಸೈಜು, ಗಟ್ಟಿ ಚಟ್ನಿ, ಕಪ್ಪಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಸಾಂಬಾರಿನ ಬಣ್ಣವನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅವೆಲ್ಲವೂ ಶೆಟ್ಟಿ ಹೋಟೆಲಿನದ್ದಿರಬಹುದೇ ಎಂಬ ಅನುಮಾನ ನನಗಾಯಿತು.  "ನೀವೂ ಒಂದಿಷ್ಟು ತಿಂದಿದ್ರೆ ಆಗಿತ್ತು" ಎಂದು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಸಣ್ಣಗೆ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ನಿಧಾನವಾಗಿ ತಿಂಡಿ ತಿಂದರು ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು.  ಅಕ್ಕ ಪುಟ್ಟ ಸ್ಟೀಲ್ ತಟ್ಟೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಮೂರು ಲೋಟಗಳನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬಂದಳು.  ನಂತರ ಹಲವು ನಿಮಿಷಗಳವರಗೆ ಮೂವರು ದಾಯಾದಿಗಳಂತಿದ್ದ ಕಾಫಿ ಗುಟುಕರಿಸುವ ಮೂರು ಶಬ್ಧಗಳು ನಮ್ಮಿರವನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ ತಮ್ಮತಮ್ಮೊಳಗೆ ಏನೋ ಅಪನಂಬಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಗೊಣಗಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದವು.

ಅಕ್ಕ ಖಾಲಿ ಲೋಟಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಅಡಿಗೆ ಮನೆಗೆ ಹೋದಳು.  ಬಾಗಿಲ ಬಳಿ ಸದ್ದಾಯಿತು.  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಎದ್ದು ಅತ್ತ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಂತೇ ಬಾಗಿಲನ್ನು ದೂಡಿಕೊಂಡು ಯುವಕನೊಬ್ಬ ಒಳಬಂದ.  ನೀಲೀ ಜೀನ್ಸ್ ಪ್ಯಾಂಟ್, ಗುಂಡು ಕುತ್ತಿಗೆಯ ಮಾಸಲು ಬಿಳಿ ಟೀಶರ್ಟ್, ತಗ್ಗಿದ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಪೊದೆಗೂದಲು.

"ಬಾ ಬಾ, ನಿನ್ನೆಯೆಲ್ಲಾ ಎಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದೆ?  ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ಮನೆಗೂ ಹೋಗಲಿಲ್ಲವಂತಲ್ಲ?"  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು.

"ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ಹತ್ರ ಹೋಗಲ್ಲ ಅಂತ ಎಷ್ಟು ಸಲ ಹೇಳಬೇಕು ನಿಮಗೆ?  ನನ್ ಮುಖ ಕಂಡ್ರೆ ಸಾಕು ‘ತಾಯಿತ ಕಟ್ಕ, ತಗಡು ಕಟ್ಕ, ಸುಬ್ರ ಕಟ್ಕ, ಶ್ಯಾಟ ಕಟ್ಕ’ ಅಂತ ಜಮಿಡ್ತ ಹಿಡಿದುಬಿಡ್ತಾರೆ."  ತಲೆತಗ್ಗಿಸಿ ಗೂಳಿಯಂತೆ ಒಳನುಗ್ಗುತ್ತಿದ್ದ ಅವನು ಅಸಹನೆಯಲ್ಲಿ ಒದರಿದ.  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು "ಹುಷ್ ಹುಷ್" ಎಂದೇನೋ ಹೇಳಹೊರಟಂತೇ ಅಡಿಗೆ ಮನೆಯಿಂದ ಅಕ್ಕ ಕೈಯೊರೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ಕೈಬಳೆಗಳನ್ನು ಕಿಣಿಕಿಣಿಗುಟ್ಟಿಸುತ್ತಾ ಹೊರಬಂದಳು.  ತಲೆ ತಗ್ಗಿಸಿದಂತೇ ಬಚ್ಚಲ ಮನೆಯತ್ತ ಧಾಪುಗಾಲಿಡುತ್ತಿದ್ದ ಅವನು ಹಿಂದೆ ತಿರುಗದೇ "ರಜವೇನೇ ನಿಂಗೆ ಈವತ್ತು?" ಅಂದ.  ದನಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅಸಡ್ಡೆಯ ಧೂಳು ಮನೆಯಿಡೀ ಎರಚಾಡಿತು.  ಅಕ್ಕ ದಂಗಾಗಿ ನಿಂತುಬಿಟ್ಟಳು.  ಬಾಯಿ ತೆರೆಯಲು ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರಿಗೂ ಆಗಲಿಲ್ಲ.  "ಮಾತಾಡಕ್ಕೂ ಆಗಲ್ವೇನೆ ನಿಂಗೆ?  ಸಿಕ್ಕಿರೋದು ಪುಟಗೋಸಿ ಪ್ರೈಮರಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಟೀಚರ್ ಕೆಲ್ಸ.  ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಆಗಿಬಿಟ್ಟಷ್ಟು ಕೊಬ್ಬು ಬಿಕನಾಸಿಗೆ" ಎನ್ನುತ್ತಾ ಬಚ್ಚಲ ಮನೆಯ ಬಾಗಿಲು ಸಮೀಪಿಸಿದವನು ರಭಸವಾಗಿ ಇತ್ತ ತಿರುಗಿದ.  ಎಡಗೈ ಪ್ಯಾಂಟಿನ ಜಿಪ್ ಮೇಲಿತ್ತು.

ಅಕ್ಕನನ್ನೇ ನೋಡಿದವನು ಅರೆಕ್ಷಣ ಬೆಪ್ಪಾಗಿ ನಿಂತುಬಿಟ್ಟ.  ಜಿಪ್‍ಗೆ ಹೂಡಿದ್ದ ಕೈ ಬೆಚ್ಚಿದಂತೆ ಅಲ್ಲೇ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡುಬಿಟ್ಟಿತ್ತು.

ನಾನವನನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ನೋಡಿದೆ.  ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಆಕರ್ಷಕ ಗೋಧಿಬಣ್ಣ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಕಪ್ಪುಗಟ್ಟುತ್ತಿದ್ದ ಮುಖ,  ಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆದರಾಡಿದ್ದ ಮುಂಗುರುಳು, ದಪ್ಪ ಮೀಸೆ, ವಾರದ ಗಡ್ಡ.  ರಮೇಶ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದ್ದ.  ವಯಸ್ಸಿನ ಜತೆಯೇ ಬರಬೇಕಾಗಿದ್ದ ಅದರ ಹಲವಾರು ಸಂಗಾತಿಗಳು ಹಿಂದೆ ಉಳಿದುಬಿಟ್ಟಿದ್ದವು.

ಅಕ್ಕ ಮುಂದೆ ಬಂದಳು.  "ನನ್ ಗುರುತಾಗ್ಲಿಲ್ವಾ ರಮೇಶ?  ಸರಸ್ವತಿ.  ಸುಶೀಲಾ ಟೀಚರ್ ಮಗ್ಳು."

ಅವನ ಕಣ್ಣರೆಪ್ಪೆಗಳು ಎರಡುಸಲ ಬಡಿದುಕೊಂಡವು.  ಪರಿಚಯದಲ್ಲಿ ಅವು ಅರಳುತ್ತವೆ ಅನಿಸುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅವನು ಒಮ್ಮೆ ಶುಷ್ಕ ನಗೆ ನಕ್ಕು ಬಚ್ಚಲಮನೆಯೊಳಗೆ ನುಗ್ಗಿ ಧಡಕ್ಕನೆ ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡುಬಿಟ್ಟ.

"ಯಾಕೆ ಹೀಗಾದ ಅಂತ ಗೊತ್ತಾಗ್ತಿಲ್ಲಮ್ಮ..."  ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಿದ ನಿಮಿಷಗಳ ಮೌನವನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಲು ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರ ದನಿ ಹೆಣಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಬಚ್ಚಲಮನೆಯ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆದುಕೊಂಡು ರಮೇಶ ಹೊರಬಂದ.  ಮೋರೆ ತೊಳೆದಿದ್ದ.  ಕುರ್ಚಿಯಲ್ಲಿ ಕೂತು ನನ್ನತ್ತ, ಸರಸಕ್ಕನತ್ತ ಒಮ್ಮೆ ನೋಟ ಹರಿದಾಡಿಸಿ ಸಹಜದನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ: "ಏನು, ಭಾಳಾ ದಿನ ಆದ್ಮೇಲೆ ಅಕ್ಕ, ತಮ್ಮ ಬಂದ್ಬಿಟ್ಟಿದ್ದೀರಿ?  ಏನು ವಿಶೇಷ?"  ತನ್ನ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲವೆಂಬಂತೆ ಅಕ್ಕನ ಮೇಲೆ ನೋಟ ಕೀಲಿಸಿ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಹೊರತೂರಿದ: "ಏನು ಮಾಡ್ತಿದೀಯೇ ಈಗ?  ಮದುವೆ ಗಿದುವೆ ಮಾಡ್ಕೊಂಡ್ಯಾ?"

"ಗಂಗೋತ್ರಿಲಿದೀನಿ.  ರೀಡರ್ ಆಗಿದ್ದೀನಿ, ಇಕನಾಮಿಕ್ಸ್‍ನಲ್ಲಿ."  ಅಕ್ಕನ ದನಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವ ಉತ್ಸಾಹವೂ ಇರಲಿಲ್ಲ.

"ಪರವಾಗಿಲ್ಲವೇ!"  ಅವನು ಕಣ್ಣರಳಿಸಿದ.  ನನ್ನತ್ತ ತಿರುಗಿದ.  "ನೀನೇನು ಮಾಡ್ತಿದೀಯೋ?"

‘ಏನೂ ಇಲ್ಲ, ಪೋಲಿ ತಿರುಗಿಕೊಂಡಿದ್ದೀನಿ’ ಅನ್ನಬೇಕೆನಿಸಿತು.  ಆಗಲಿಲ್ಲ.  ಸುಮ್ಮನೆ ಅವನನ್ನೇ ನೋಡಿದೆ.  ಅಕ್ಕನೇ ಹೇಳಿದಳು: "ಈಗ ತಾನೆ ಪಾಂಡಿಚೆರಿ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟೀಲಿ ಅಪಾಯಿಂಟ್‍ಮೆಂಟ್ ಆಗಿದೆ, ಲೆಕ್ಚರರ್.  ಮುಂದಿನ ವಾರ ಹೋಗ್ತಿದಾನೆ ಜಾಯಿನ್ ಆಗೋದಿಕ್ಕೆ."

"ಪರವಾಗಿಲ್ಲವೇ!  ಅಕ್ಕ ತಮ್ಮ ಇಬ್ರೂ ಅಮ್ಮನ ದಾರೀನೇ ಹಿಡಿದುಬಿಟ್ರಿ."

ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಲು ತೊಚದೇ ಸುಮ್ಮನೆ ಕುಳಿತೆ.  ಅಕ್ಕನೂ ಮೌನವಾಗಿ ರಮೇಶನನ್ನೇ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಳು.  "ಆ ದಾರೀನ ನೀನು ಹಿಡೀಬೋದಾಗಿತ್ತಲ್ಲ ರಮೇಶ?  ಹಿಡೀತೀಯಾ ಅಂತ ನಾನೆಷ್ಟು ಆಸೆ ಪಟ್ಟಿದ್ದೆ."  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರ ದನಿ ನರಳಿತು.

"ಬಾಯಿ ಮುಚ್ಚಿ!  ಎಲ್ಲಾ ಹಾಳು ಮಾಡಿದ್ದೇ ನೀವು."  ರಮೇಶ ಏಕಾಏಕಿ ಸಿಡಿದ.  ಬೆಚ್ಚಿ ಅವನನ್ನೇ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಂತೇ ಅಕ್ಕನತ್ತ ತಿರುಗಿ ತಾರಕ ದನಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಗಿದ: "ಹೀಗಾಗಬೇಕು ಅಂತ ನಾನು ಅಂದ್ಕೊಂಡಿದ್ನಾ ಸರಸೀ?  ನೆನಪಿದೆಯಾ ನಿಂಗೆ?  ನಂಗೆ ಮ್ಯಾಥ್ಸ್ ಒಂಚೂರೂ ಬರ್ತಿರ್ಲಿಲ್ಲ.  ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಸೈನ್ಸ್ ಅಂದ್ರೆ ನಂಗೆ ಪ್ರಾಣ.  ಪಿಯುಸಿನಲ್ಲಿ ಆರ್ಟ್ಸ್‍ಗೆ ಸೇರ್ಕೊಂಡೋನನ್ನ ‘ನನ್ನ ಹೆಸರು ಕೆಡಿಸಿಬಿಟ್ಟೆ, ನನ್ನ ಮರ್ಯಾದೆ ತೆಗೆದುಬಿಟ್ಟೆ’ ಅಂತೆಲ್ಲಾ ಹಂಗಿಸಿ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಸೈನ್ಸ್‍ಗೆ ಸೇರಿಸಿದ್ದು ಇವರೇ ಅಲ್ವಾ?  ಆಮೇಲೆ ಆದದ್ದೇನು?  ಪಿಯುಸಿ ಫಸ್ಟ್ ಇಯರ‍್‍ನಲ್ಲೇ ವಾಷ್ ಔಟ್.  ಸಪ್ಲಿಮೆಂಟರೀಲಿ ಹೆಣಗಾಡಿ ಫಿಸಿಕ್ಸ್, ಬಯಾಲಜಿ ಪಾಸು ಮಾಡ್ಕೊಂಡೆ.  ನಾ ಅದೆಷ್ಟು ಕಷ್ಟಪಟ್ರೂ ಆ ಹಾಳು ಮ್ಯಾಥ್ಸೂ, ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರೀ ಪಾಸಾಗ್ಲೇ ಇಲ್ಲ.  ಅಲ್ಲಿಗೆ ನನ್ನ ಓದು ನಿಂತೋಯ್ತು.  ಕೊಂದ್ಬಿಟ್ರು ನನ್ನನ್ನ" ಅಂದವನೇ ಧಡಕ್ಕನೆ ಮೇಲೆದ್ದು "ಈ ಮನೇಲಿ ಒಂದುಗಳಿಗೇನೂ ನೆಮ್ಮದಿ ಇಲ್ಲ ನಂಗೆ" ಎನ್ನುತ್ತಾ ಕೈಗಳನ್ನು ರಭಸವಾಗಿ ಬೀಸುತ್ತಾ ಬಾಗಿಲಾಚೆ ನಡೆದುಬಿಟ್ಟ.

ಎಲ್ಲವೂ ಕೆಲವೇ ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ನಾಟಕದಂತೆ ನಡೆದುಹೋಗಿತ್ತು.  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಕುರ್ಚಿಯಲ್ಲಿ ಮುದುರಿ ಕುಳಿತಿದ್ದರು.  ಮೌನವನ್ನು ಮುರಿಯಲು ನನಗೆ ಭಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು.  ಕಿಟಕಿಯಾಚೆ "ಹಳೇ ಪೇಪರ್, ಖಾಲಿ ಸೀಸಾ" ಎಂಬ ಕರ್ಕಶ ಕೂಗು.

ಕೊನೆಗೆ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರೇ ಮಾತಾಡಿದರು: "ಅವನ ಜಾತಕವೇ ಸರಿಯಿಲ್ಲ.  ಪಿಯುಸಿ ಫೇಲಾದ ಮೇಲೆ ಇಲ್ಲೇ ನನ್ನ ಪರಿಚಯದೋರನ್ನ ಹಿಡಿದು ಕಕೂನ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್‍ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿದೆ.  ಐದಾರು ವರ್ಷ ನೆಮ್ಮದಿಯಾಗೇ ಇತ್ತು.  ಅದನ್ನ ಬಿಟ್ಟು ಯಾರದೋ ಮಾತು ಕೇಳಿ ಸ್ಟೇಷನರಿ ಅಂಗಡಿ ಇಡ್ತೀನಿ ಅಂದ.  ರೈಟೋ ಅಂದೆ.  ಐವತ್ತು ಸಾವಿರ ಹೊಂದಿಸಿ ಕೊಟ್ಟೆ.  ಅದೂ ನಾಕು ದಿನ ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಡೀತು.  ಅಷ್ಟೊತ್ತಿಗೆ ಮದುವೆ ಮಾಡ್ದೆ.  ಅವಳು ಬಂದ ಮೇಲೇ ಎಲ್ಲಾ ಹಾಳಾದದ್ದು.  ಅವಳಿಗೆ ಹೋಟೆಲ್ ಷೋಕಿ.  ಸಾಯಂಕಾಲ ಆದ್ರೆ ಸಾಕು ಹೋಟೆಲಿಗೆ ಕರಕೊಂಡು ಹೋಗು ಅಂತ ಹಿಡಕೋತಾ ಇದ್ಲು.  ಇವನು ಒಂದುಗಂಟೆ ಒಂದೂವರೆ ಗಂಟೆ ಅಂಗಡಿ ಬಿಟ್ಟು ಅದೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಆಗೋ ಸಂಜೆ ಹೊತ್ನಲ್ಲಿ ಅವಳನ್ನ ಕರಕಂಡು ಹೋಗಿ ತಿನ್ನಿಸ್ಕೊಂಡು, ಸುತ್ತಾಡಿಸ್ಕೊಂಡು ಬರ್ತಿದ್ದ.  ದಿನಾ ಇದೇ ಕಥೆ.  ಅಂಗಡಿ ಮುಚ್ಚಬೇಡವೋ, ನಾನಾದ್ರೂ ನೋಡ್ಕೋತೀನಿ ಅಂದ್ರೆ ಅದೇನು ಕಾರಣವೋ ಕೈಯಾಡಿಸಿಬಿಟ್ಟು ನಡೆದುಬಿಡ್ತಿದ್ರು.  ಆರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಗಡಿ ಮುಚ್ಚಿಬಿಟ್ಟ.  ಬರಿಕೈಯಾಗಿ ನಿಂತ.  ಹೆತ್ತ ಕರುಳು, ಸಂಕಟ ತಡೀಲಾರದೇ ಅಂಗಡಿ ಮುಂದುವರಿಸಪ್ಪಾ ಅಂತ ಮೂವತ್ತು ಸಾವಿರ ಹೊಂದಿಸಿಕೊಟ್ಟೆ."  ಗಕ್ಕನೆ ನಿಲ್ಲಿಸಿದರು.  ಒಮ್ಮೆ ಜೋರಾಗಿ "ಹ್ಞುಂ" ಎಂದು ಹೋಂಕರಿಸಿ "ಆ ದುಡ್ಡಿಗೆ ಅವನ ಹೆಂಡತಿ ಚಿನ್ನ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡ್ಳು.  ಅದನ್ನೂ ಎತ್ಕೊಂಡು ತವರುಮನೆಗೆ ನಡೆದುಬಿಟ್ಲು.  ಅದಾಗಿ ಮೊನ್ನೆ ಉಗಾದಿಗೆ ಎರಡುವರ್ಷ.  ಅದೇ ಗಳಿಗೆಗೆ ನನ್ ಹೆಂಡ್ತಿಗೆ ಹಾಳು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಅಂತ ಗೊತ್ತಾಯ್ತು.   ಆ ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಈ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಅಂತ ಓಡಾಡೋದ್ರಲ್ಲಿ ಇವನನ್ನ ಮರೆತೇಬಿಟ್ಟೆ.  ಹೆಂಡ್ತಿ ಕಣ್ಣುಮುಚ್ಚಿದ ಮೇಲಷ್ಟೇ ಇವನ ಕಡೆ ಗಮನ ತಿರುಗಿದ್ದು.  ಅಷ್ಟೊತ್ತಿಗೆ ಇವನು ಬೀದೀಲಿ ನಿಂತಿದ್ದ.  ವಾರಗಟ್ಟಲೆ ಮನೇಗೇ ಬರ್ತಿರ್ಲಿಲ್ಲ."  ಏರಿಳಿತವಿಲ್ಲದ ದನಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಿಕಾರವಾಗಿ ಹೇಳಿದರು, ಹಾಗೆ ಹೇಳುವುದು ಬದುಕಿನ ಒಂದು ಸಹಜ ಭಾಗವೆಂಬಂತೆ.  ಅರೆಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಬೇರಾರದೋ ದನಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವಂತೆ ಸಣ್ಣಗೆ ಆರಂಭಿಸಿದರು: "ಇವನ ಗ್ರಹಬಲವೇ ಚೆನ್ನಾಗಿಲ್ಲ.  ಶಾಂತಿ ಮಾಡ್ತೀನಿ, ನಂತಾವ ಕಳಿಸಿ, ಯಂತ್ರ ಮಾಡಿ ಕೊಡ್ತೀನಿ" ಅಂತ ನಾಗರಾಜ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು ಸಿಕ್ಕಿದಾಗಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಹೇಳ್ತಾರೆ.  ಎಷ್ಟು ಹೇಳಿದ್ರೂ ಇವನು ಅತ್ತ ಹೋಗೋದಿಲ್ಲ."  ದನಿ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಒಣಗಿ ಉದುರಿಹೋಯಿತು.  ನಾವಿಬ್ಬರೂ ಮೌನವಾಗಿದ್ದೆವು.  ಏನು ಹೇಳಬೇಕೆಂದು ಹೊಳೆಯದ ನಿಸ್ಸಹಾಯಕತೆ.  ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಇನಿತೂ ಹೊಂದದ ಸಹಜ ದನಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಮಾತು ಮತ್ತೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು.

"ಇವನಿಗೆ ನಾನು ಮಾಡಬೇಕಾದ್ದೆಲ್ಲಾ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ.  ಇನ್ನು ನನ್ನ ಕೈಯಿಂದ ಆಗಲ್ಲ.  ಸುರೇಶ ನನ್ನನ್ನ ಮರೆತಿದ್ದಾನೆ.  ಹಾಗೆ ಮಾಡೋದರ ಮೂಲಕ ನೀವೂ ನನ್ನನ್ನ ಮರೆತುಬಿಡಿ ಅಂತ ಅವನು ನಂಗೆ ಹೇಳ್ತಾ ಇದಾನೆ.  ಸಧ್ಯಕ್ಕೆ ನನ್ನನ್ನ ನಂಬಿರೋದು, ನಾನು ನಂಬಿರೋದು ಶಾಲಿನಿ.  ಅವಳಿಗೆ ಅಂತ ಏನನ್ನೂ ಮಾಡಿಲ್ಲ ನಾನು.  ಈಗ ನನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಏನು ಉಳಿದಿದೆಯೋ ಅದನ್ನ ಅವಳ ಕೈಗೆ ಹಾಕಿಬಿಡ್ತೀನಿ.  ನಿಮ್ಮ ಮನೇನ ಕೊಂಡುಕೋಳ್ತಾ ಇರೋದೂ ಅವಳಿಗೇನೆ.  ಮನೆ ರಿಜಿಸ್ಟರ್ ಆಗೋದೂ ಅವಳ ಹೆಸರಿಗೇ.  ಆವತ್ತು ಒಂದುಲಕ್ಷ ಈಗ ಕೊಡ್ತೀನಿ, ಇನ್ನೊಂದನ್ನ ಕಂತಿನಲ್ಲಿ ಕೊಡ್ತೀನಿ ಅಂತ ಹೇಳ್ದೆ ನೆನಪಿದೆಯಾ?  ಆ ಒಂದುಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಹೇಗೋ ಇನ್ನೂ ಐವತ್ತು ಹೊಂದಿಸಿದ್ದೀನಿ.  ಭೋಗ್ಯಕ್ಕಿದ್ದವರಿಗೆ ಅವರ ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರವನ್ನ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೀನಿ.  ತೊಂಬತ್ತು ಸಾವಿರ ಈಗ ತಗೋಳ್ಳಿ.  ಇನ್ನುಳಿದ ಐವತ್ತನ್ನ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಇಷ್ಟು ಅಂತ ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟು ತೀರಿಸಿಬಿಡ್ತೀನಿ.  ಒಂದುವೇಳೆ ಅದು ತೀರೋ ಮೊದ್ಲೇ ನಾನೇ ತೀರಿಹೋದ್ರೆ ಶಾಲಿನಿ ಕೊಡ್ತಾಳೆ."  ಥಟಕ್ಕನೆ ಮಾತು ನಿಲ್ಲಿಸಿದರು.  ಫಕ್ಕನೆ ಒಮ್ಮೆ ಉಸಿರೆಳೆದುಕೊಂಡು ನಮ್ಮ ಮುಖಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡಿರಬಹುದಾದ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ ಮತ್ತೆ ಆರಂಭಿಸಿದರು: "ಈವತ್ತು ಅವಳು ಮನೇಲೇ ಇರಬೇಕಾಗಿತ್ತು.  ಒಳ್ಳೆದಿನ, ರಿಜಿಸ್ಟ್ರೇಶನ್ ಮಾಡಿಸಿಬಿಡೋಣ ಅಂತ ರಜಾ ಹಾಕಿದ್ಲು.  ಆದ್ರೆ ಅವರ ಹೆಡ್ ಮಿಸ್ಟ್ರೆಸ್ಸು ಏನೋ ಒಂದು ಕೆಲಸ ಹಚ್ಚಿ ರಜಾ ಕ್ಯಾನ್ಸಲ್ ಮಾಡಿಬಿಟ್ರು.  ವಿಧಿಯಿಲ್ಲದೇ ಹೋದ್ಲು.  ಕೆಲಸ ಏನಿದ್ರೂ ಮುಗಿಸಿ ಅರ್ಧದಿನದ ರಜೇನಾದ್ರೂ ತಗೊಂಡು ಮಧ್ಯಾಹ್ನಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಬಂದುಬಿಡ್ತೀನಿ ಅಂತ ಹೇಳಿಹೋಗಿದ್ದಾಳೆ.  ಬಂದ ಕೂಡ್ಲೆ ಹೊರಟುಬಿಡೋಣ.  ಸಬ್ ರಿಜಿಸ್ಟಾರ್ ಆಫೀಸು ಐದುಗಂಟೆವರೆಗೂ ತೆರೆದಿರುತ್ತೆ.  ಐದು ಹತ್ತು ನಿಮಿಷ ಹೆಚ್ಚುಕಮ್ಮಿ ಆದ್ರೂ ಏನೂ ತೊಂದರೆ ಇಲ್ಲ.  ಅಲ್ಲಿರೋರೆಲ್ಲಾ ನನ್ನ ಪರಿಚಯದೋರೇ.  ಕಾಗದ ಪತ್ರ ಎಲ್ಲಾ ರೆಡಿ ಮಾಡಿಸಿಟ್ಟಿದ್ದೀನಿ.  ಸರಕಾರೀ ರೇಟು ಎಂಬತ್ತು ಸಾವಿರ.  ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಹಾಗೇ ಛಾಪಾ ಕಾಗದ ತೆಗೆದಿದ್ದೀನಿ.  ನಾಳೆ ಎಲ್ಲ ಆಗಿಬಿಟ್ರೆ ನೆಮ್ಮದಿ.  ನಾಳೇನೇ ಒಳ್ಳೇ ಹೊತ್ನಲ್ಲಿ ಹಾಲು ಕಾಯಿಸಿಬಿಟ್ರೆ ಸಾಕು.  ಗೃಹಪ್ರವೇಶ ಅಂತ ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡೋದಿಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಕೈಲಾಗೋದಿಲ್ಲ.  ಶನಿವಾರ ಶಿಫ್ಟ್ ಮಾಡಿಬಿಡಬೇಕು ಅನ್ನೋ ಯೋಚನೆ ನಂದು.  ಭಾನುವಾರ ಸಾಯಂಕಾಲದೊಳಗೆ ಈ ಮನೇ ಖಾಲಿ ಮಾಡಿ ಬೀಗದ ಕೈ ಕೊಟ್ಟುಬಿಡ್ತೀನಿ ಅಂತ ಓನರ‍್‍ಗೆ ಮಾತು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೀನಿ."  ಮಾತು ಮುಗಿಸಿ ತಲೆಯೆತ್ತಿ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲಿದ್ದ ಗಡಿಯಾರದತ್ತ ಕಣ್ಣಾಡಿಸಿದರು.  "ಹ್ಞೂ.  ಹನ್ನೆರಡಾಯ್ತು.  ಶಾಲೂ ಬರೋ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮೂರು ಗಂಟೆಯಾದ್ರೂ ಆಗುತ್ತೆ.  ಬರೀ ನನ್ನ ಮಾತನ್ನೇ ಕೇಳ್ತಾ ಕೂರೋದು ನಿಮಗೆ ಬೇಸರವಾಗಬೋದು.  ಒಂದು ಸುತ್ತು ನಿಮ್ಮನೆ ಕಡೆ ಹೋಗಿದ್ದು ಬರೋಣವಾ?"

"ಹ್ಞೂ, ಹೋಗಿದ್ದು ಬರೋಣ."  ಮೆಲ್ಲನೆ ಹೇಳಿ ಎದ್ದು ನಿಂತಳು ಅಕ್ಕ.  ನಾನು ನಿರಾಳವಾಗಿ ಉಸಿರಾಡಿದೆ.  "ಒಂದು ನಿಮಿಷ ಇರಮ್ಮ" ಎಂದು ಅಕ್ಕನಿಗೆ ಹೇಳಿ ಒಳಕೋಣೆಯತ್ತ ಹೋದವರು ಶರ್ಟ್ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದರು.  ಕೊಳಕು ಗೋಣಿದಾರದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ್ದ ಎರಡು ಹಳೆಯ ಬೀಗದ ಕೈಗಳನ್ನು ಅಕ್ಕನ ಮುಂದೆ ಹಿಡಿದರು.  "ಇದು ನಿನ್ನದು. ತಗೋಮ್ಮ."

ಅಕ್ಕ ಹಿಂಜರಿದಳು.  "ನಿಮ್ಮಲ್ಲೇ ಇರಲಿ.  ನಿಮಗೇ ಸೇರಬೇಕಾದ್ದು ಅದು."

"ಇಲ್ಲಮ್ಮ ಸರಸೂ.  ನನಗೆ ಸೇರಬೇಕಾದ್ದಲ್ಲ.  ಇದು ನಿನ್ನದು.  ನಿನ್ನಲ್ಲೇ ಇರಲಿ.  ರಿಜಿಸ್ಟ್ರೇಶನ್ ಆದಮೇಲೆ, ಶಾಲೂ ತನ್ನ ಕೈಯಾರೆ ನಿನಗೆ ಹಣ ಕೊಟ್ಟ ಮೇಲೆ ಅವಳ ಕೈ ಮೇಲೆ ಇದನ್ನ ಹಾಕಿಬಿಡು."  ದನಿಯಲ್ಲಿ ಅವಾಕ್ಕಾಗಿಸುವಂತಹ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ.

ಅಕ್ಕ ಮರುಮಾತಾಡದೆ ಅದನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಳು.  ಹೊರಗೆ ಸಣ್ಣನೆಯ ಗುಡುಗು.  ಮೂವರೂ ಕಿಟಕಿಯತ್ತ ನೋಡಿದೆವು.  ಆಕಾಶ ಕಪ್ಪುಗಟ್ಟಿ ಇನ್ನೇನು ಮಳೆ ಆರಂಭವಾಗುವಂತಿತ್ತು.  "ಶುಭಸೂಚನೆ!"  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಉದ್ಗರಿಸಿ ಗೂಟದಲ್ಲಿ ನೇತಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಹಳೆಯ ಉದ್ದನೆಯ ಕೊಡೆಯೊಂದನ್ನು ಕೈಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು.  "ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯ ದಾರಿ ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತೋ ಅಥವಾ ನಾನು ತೋರಿಸಬೇಕೋ?"  ಕೀಟಲೆಯ ನಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆ ತೂರಿದರು.  ನಾನು ಪೆಚ್ಚಾಗಿ ನಕ್ಕರೆ ಅಕ್ಕ ಬೆರಳಿನಿಂದ ಗಲ್ಲಕ್ಕೆ ಬಡಿದುಕೊಂಡಳು.  "ಬನ್ನಿ, ನಾನು ತೋರಿಸ್ತೇನೆ, ನಿಮ್ಮನೇ ದಾರೀನ" ಎನ್ನುತ್ತಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಹೊರಗೆ ಕಾಲಿಟ್ಟರು.

ನಾಲ್ಕು ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡುತ್ತಿದ್ದಂತೇ ಮಳೆ ಜೋರಾಯಿತು.  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಕೊಡೆಯನ್ನು ಬಿಡಿಸಿ ನಮ್ಮಿಬ್ಬರ ತಲೆ ಮೇಲೆ ಹಿಡಿದರು.  ಅವರ ತಲೆ ಮೇಲೆ ಮಳೆ ನಿರ್ದಯವಾಗಿ ಬಾರಿಸತೊಡಗಿತು.

"ಬೇಡ, ನೀವೇ ಹಿಡ್ಕೊಳ್ಳಿ."  ಕೊಡೆಯನ್ನು ಅವರತ್ತ ತಳ್ಳಿದೆ.  "ವಾಪಸ್ ಹೋಗೋಣ."  ಹೇಳಿ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿ ಓಡಿದೆ.  ಮಾತಿಲ್ಲದೇ ಅಕ್ಕ ನನ್ನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದಳು.  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಒಂದೊಂದೇ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡುತ್ತಾ ಬಂದರು.  ಕೊಡೆ ಅತ್ತಿತ್ತ ಓಲಾಡುತ್ತಿತ್ತು.

"ಭೋಗ್ಯಕ್ಕಿದ್ದವರು ಖಾಲಿ ಮಾಡಿದ ದಿನವೇ ಮನೇನ ಕ್ಲೀನ್ ಮಾಡ್ಸಿ ಸುಣ್ಣ ಬಣ್ಣ ಹೊಡೆಸಿಬಿಟ್ಟೆ.  ನೀವು ಒಂದ್ಸಲ ನೋಡಿದ್ರೆ ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು."  ತಮ್ಮಷ್ಟಕ್ಕೇ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಬೀಗದ ಕೈಯನ್ನು ನನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿಟ್ಟು ಗಾಳಿಗೆ ಓಲಾಡಿದ ಕೊಡೆಯನ್ನು ಪ್ರಯಾಸದಿಂದ ಮಡಿಸತೊಡಗಿದರು.  ಗುಡುಗಿನ ಜತೆ ಮಳೆ ಅಧಿಕವಾಯಿತು.  ಆತುರಾತುರವಾಗಿ ಬೀಗ ತೆರೆದೆ.

ಮೂವರೂ ಮಾತಿಲ್ಲದೇ ಕುಳಿತೆವು.  ಅರ್ಧಗಂಟೆಯಾದರೂ ಮಳೆ ನಿಲ್ಲಲಿಲ್ಲ.  ಎರಡು ಸಲ ನಿಲ್ಲುವಂತೆ ಕಂಡು ಮತ್ತೆ ಜೋರಾಯಿತು.  ಎದ್ದು ಕಿಟಕಿಯ ಬಳಿ ಹೋಗಿ ಮಳೆಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ನಿಂತೆ.  ಮನೆಯ ಮುಂದಿನ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಕೆನ್ನೀರಿನ ಕಾಲುವೆಯೊಂದು ಕಸಕಡ್ಡಿಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಹರಿಯುತ್ತಿತ್ತು.

*     *     *

ಮಳೆ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮೂರು ಗಂಟೆಯಾಗಿತ್ತು.  ಶಾಲಿನಿ ತೋಯ್ದು ತೊಪ್ಪೆಯಾಗಿ ಮನೆಗೆ ಬಂದಾಗ ಐದೂವರೆ.  ರಿಜಿಸ್ಟ್ರೇಶನ್ ಕೆಲಸವನ್ನು ನಾಳೆಗೆ ಮುಂದೂಡಿದೆವು.  ನಾಳೆ ಇಡೀ ದಿನಕ್ಕೆ ತನಗೆ ರಜಾ ಸ್ಯಾಂಕ್ಷನ್ ಆಗಿದೆ ಎಂದು ಶಾಲಿನಿ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಘೋಷಿಸಿದಳು.  ಇರಲಿ ಎಂದು ಅಕ್ಕ ಶುಕ್ರವಾರಕ್ಕೂ ರಜೆ ಹಾಕಿಯೇ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ನಮಗೂ ತೊಂದರೆಯೇನೂ ಆಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.

ಶಾಲಿನಿ ಬಂದವಳೇ ಒದ್ದೆ ಬಟ್ಟೆಯಲ್ಲೇ ಅಕ್ಕನನ್ನು ತಬ್ಬಿಕೊಂಡಳು.  ನನ್ನತ್ತ ನೋಡಿ "ಹೇಗಿದ್ದೀಯೋ ಗುಂಡಣ್ಣ?" ಅಂದಳು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ.

ನನಗಿಂತ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಿಗೆ ಚಿಕ್ಕವಳು.  ಕೆನ್ನೆಗಳು ತುಸು ಒಳಗಿಳಿದಿದ್ದವು.  ಕಣ್ಣುಗಳ ಸುತ್ತ ಮಸುಕುಮಸುಕು ಕಪ್ಪು ಗೆರೆಗಳು.  ತುಟಿಗಳು ಬಿಳಿಚಿಕೊಂಡಿದ್ದವು.  ಗೋಧಿಬಣ್ಣದ ತೆಳ್ಳನೆಯ ಎತ್ತರದ ದೇಹಕ್ಕೆ ಚಂದದ ಸೀರೆ, ಚಪ್ಪಟೆ ಎದೆಯನ್ನು ಮುಚ್ಚಿದ್ದ ಆಕರ್ಷಕ ಡಿಸೈನ್‍ನ ಎಂಬ್ರಾಯ್ಡರಿ ರವಿಕೆ, ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಸದರಂತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ರಿಂಗುಗಳು.  ಇವೆಲ್ಲಕ್ಕೂ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ಮುಖದ ತುಂಬಾ ಆಕರ್ಷಕ ಮುಗುಳ್ನಗು.  ಚಂಡಮಾರುತಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕಿ ನಲುಗಿದ ಮರ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹಚ್ಚಗೆ ಚಿಗುರೊಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು.

ಶಾಲಿನಿ ಅಕ್ಕನೊಂದಿಗೆ ಗಲಗಲ ಮಾತಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು.  ಮನೆಯೊಳಗೆ ಬೆಳಗಿನಿಂದ ನರಳಾಡುತ್ತಾ ತೆವಳುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲ ರೆಕ್ಕೆ ಬಿಚ್ಚಿ ಹಾರತೊಡಗಿತು.

ಮಳೆಗೆ ಒಳ್ಳೇ ಜೋಡಿ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಶಾಲಿನಿ ಗರಿಗರಿ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಬಜ್ಜಿ ಕರಿದಳು.  ಅಕ್ಕ ಕಾಫಿ ಮಾಡಿದಳು.  ರಾತ್ರಿಯ ಅಡಿಗೆಗೂ ಇಬ್ಬರ ಕೈ ಸೇರಿತು.

ಊಟಕ್ಕೆ ಕೂರುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ರಮೇಶ ಬಂದ.  ಶೇವ್, ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಬಟ್ಟೆ ಬದಲಿಸಿದ್ದ.  ಇದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಅದೆಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಎಂದು ನಾನು ಅಚ್ಚರಿ ಪಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ನನ್ನ ಬಳಿ ಬಂದು ಕೂತ.  "ನಿಮ್ಮನೇನ ಅಪ್ಪ ಕೊಂಡ್ಕೋತಾ ಇದಾರಂತೆ?"  ಪಿಸುದನಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ.  ಅಕ್ಕ, ಶಾಲಿನಿ ಅಡಿಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದರು.  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಬಚ್ಚಲಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದರು.

ನಾನು ಉತ್ತರಿಸಲಿಲ್ಲ.  ಅವನೇ ಮಾತಾಡಿದ: "ಇವರಿಬ್ರೂ ನಂಗೆ ಹೇಳ್ಲೇ ಇಲ್ಲ.  ಸಾಯಂಕಾಲ ಮೂರನೇಯೋರಿಂದ ಗೊತ್ತಾಯ್ತು.  ನಾನು ಈ ಮನೆ ಹಿರೀಮಗ.  ನೋಡೋ, ನನಗೆ ಸಿಗ್ತಾ ಇರೋ ಮರ್ಯಾದೇನ!"  ಲೊಚಗುಟ್ಟಿದ.  ಬಚ್ಚಲಮನೆಯ ಕಡೆಯಿಂದ ಬಂದ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರ ಕಡೆ ನೋಡಿ ಮುಗುಳ್ನಕ್ಕ.  ಅಡಿಗೆಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಬಂದ ಅಕ್ಕನತ್ತ ತಿರುಗಿ "ನಿನ್ನ ಕೈಚಳಕವೇನೇ ಸರಸೀ?  ಬೀದಿವರೆಗೂ ಗಮಗಮಾ ಅಂತಿದೆ" ಅಂದ.  ತಾನಾಗಿಯೇ ಕೈ ತೊಳೆದುಕೊಂಡು ಊಟಕ್ಕೆ ಕೂತ.

ಶಾಲಿನಿಯ, ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರ ಅಕ್ಕರೆಯ ಒತ್ತಾಯಗಳ ನಡುವೆ ಊಟ ಸಾಗಿತು.  ಶಾಲಿನಿಯ ಕೈನ ಸಾರು, ತಿಳಿಸಾರುಗಳೆರಡೂ ಸೊಗಸಾಗಿದ್ದವು, ಅವರಮ್ಮ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೇ.  ನಾನು ಮಾತಿಲ್ಲದೇ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಬಡಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಅಕ್ಕ ಬಾಯಿ ತೆರೆದೇ ಹೊಗಳಿದಳು.  "ಹ್ಞುಂ!" ಎಂಬ ಉದ್ಗಾರ ಕೇಳಿ ತಲೆಯೆತ್ತಿದೆ.  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಅಕ್ಕನ ಕಡೆ ದೈನ್ಯವಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರು.  "ಏನೋ ಒಂದು ಹಳೇ ಮಾತು ನೆನಪಾಗಿಬಿಟ್ಟಿತು.  ಹೊಟ್ಟೆಲೇ ಇಟ್ಕೊಳ್ಳೋಕೆ ಆಗ್ತಾ ಇಲ್ಲ.  ಹೇಳಿಯೇಬಿಡ್ತೀನಿ" ಎನ್ನುತ್ತಾ ಎಡಕ್ಕೆ ಹೊರಳಿ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲಿದ್ದ ಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಸರಸ್ವತಿ, ಗಣೇಶರ ದೊಡ್ಡ ಪಟದತ್ತ ನೋಡುತ್ತಾ ದನಿಯನ್ನು ಎಳೆಯತೊಡಗಿದರು: "ನೀವೆಲ್ಲಾ ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗೋವಾಗ ನನ್ನ ಹೆಂಡತಿ ನಿಮ್ಮಮ್ಮನಿಗೆ ಒಂದು ಮಾತು ಹೇಳಿದ್ಲು- ‘ದೂರ ಹೋದ್ರಿ ಅಂತ ನಮ್ಮನ್ನ ಮರೆತುಬಿಡಬೇಡಿ.  ನಿಮ್ಮ ಮಗನಿಗೆ ಹೆಣ್ಣು ಹುಡುಕೋ ಕಾಲ ಬಂದಾಗ ಮೊದಲು ನಮ್ಮನೇಗೆ ಬನ್ನಿ’ ಅಂತ.  ‘ದೇವರಿಚ್ಛೆ ಇದ್ರೆ ಹಾಗೆ ನಡೆಯುತ್ತೆ ಬಿಡಿ’ ಅಂದ್ರು ನಿಮ್ಮಮ್ಮ."

"ಅಬ್ಬ!  ಅದೆಷ್ಟೋ ದಿನಗಳಾದ ಮೇಲೆ ನೆಮ್ಮದಿಯಾಗಿ ಊಟ ಮಾಡಿದೆ ಈ ಮನೇಲಿ." ರಮೇಶ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ತೇಗಿದ.  ತಲೆಯೆತ್ತಿದರೆ ಶಾಲಿನಿ, ಅಕ್ಕ ಇಬ್ಬರೂ ಇರಲಿಲ್ಲ.  ಕೈಲಿದ್ದ ಕೊನೇ ತುತ್ತನ್ನು ತಟ್ಟೆಗೇ ಹಾಕಿದೆ.

ಊಟವಾದದ್ದೇ ರಮೇಶ ತನ್ನ ಕೋಣೆ ಸೇರಿಕೊಂಡ.  ಮತ್ತೊಂದು ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕ, ಶಾಲಿನಿ.  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರೇ ತಮಗೂ ನನಗೂ ಹಜಾರದಲ್ಲಿ ಮಂದಲಿಗೆಗಳನ್ನು ಹಾಸಿದರು.  ಮನೆ ಮೌನವಾಯಿತು.

ನನಗೆ ನಿದ್ದೆ ಬರಲಿಲ್ಲ.  ಎದೆಯಲ್ಲೇನೋ ಹಿಂಡಿದಂತಾಗುತ್ತಿತ್ತು.  ಅದೆಷ್ಟೋ ಹೊತ್ತಿನ ನಂತರ ಹೊರಗೆ ಸಣ್ಣಗೆ ಮಳೆ ಆರಂಭವಾದಾಗ ಜೋಗುಳ ಹಾಡಿದಂತಾಗಿ ನಿದ್ದೆ ಹತ್ತಿತು.

ರಾತ್ರಿ ಒಂದು ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಗಕ್ಕನೆ ಎಚ್ಚರವಾಯಿತು.  ಮಳೆ ಜೋಗುಳ ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಸಣ್ಣಗೆ ಅಳತೊಡಗಿತ್ತು.  ನಿಮಿಷದ ನಂತರ ಯಾರೋ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ ಅಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಅನಿಸಿ ಮಂಪರು ಹಾರಿಹೋಯಿತು.  ಪಕ್ಕದ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಲಿನಿಯ ಅಳು, ಅಳುಕು ಬಿಕ್ಕುಗಳು, ಅಕ್ಕನ ಪಿಸುದನಿಯ ಸಮಾಧಾನದ ಮಾತುಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಿವಿಗೆ ಬಿದ್ದವು.  ನನಗೆ ಮತ್ತೆ ನಿದ್ದೆ ಹತ್ತಲಿಲ್ಲ.  ಮತ್ತೆ ಮಳೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು.

ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಮೂಗಿಗೆ ಪರಿಮಳ ಸೂಸಿದಂತಾಗಿ ಕಣ್ಣುಬಿಟ್ಟೆ.  ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೇ ಕತ್ತಲಲ್ಲಿ ಯಾರೋ ನಡೆದಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.  "ಎಚ್ಚರವಾಗಿಬಿಟ್ಟಿತಾ?"  ಪಿಸುದನಿಯ ಪ್ರಶ್ನೆ ಬಂತು.  "ನಿದ್ದೆ ಬರಲಿಲ್ವಾ ರಮೇಶಣ್ಣ?"  ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದೆ.  "ಬೆಳಗಾಗ್ತಿದೆಯಲ್ಲೋ!  ಇನ್ಯಾವ ನಿದ್ದೆ?  ನಂದು ಸ್ನಾನ ಗೀನ ಎಲ್ಲಾ ಆಯ್ತು.  ಮಳವಳ್ಳಿಗೆ ಹೊರಟಿದ್ದೀನಿ.  ಕೆಲಸ ಇದೆ.  ಎದ್ದು ಬಾಗಿಲು ಹಾಕ್ಕೋ."  ಬಾಗಿ ನನ್ನ ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಪಿಸುಗುಟ್ಟಿದ.

"ದೀಪ ಹಾಕು ರಮೇಶಣ್ಣ.  ಬಾಗಿಲೆಲ್ಲಿ ಅಂತ ಕಾಣ್ತಾನೇ ಇಲ್ಲ" ಅಂದೆ.  "ಏಯ್, ಸುಮ್ಮನಿರೋ.  ದೀಪ ಹಾಕಿ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಎಬ್ಬಿಸಬೇಡ.  ಪಾಪ, ನಿದ್ದೆ ಮಾಡಲಿ" ಎನ್ನುತ್ತಾ ತಾನೇ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆದ.  ಎದ್ದು ಅತ್ತ ಹೋದೆ.  ಸೊಗಸುಗಾರ ಪುಟ್ಟಸ್ವಾಮಿಯಂತೆ ಡ್ರೆಸ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಮೈಗೆಲ್ಲಾ ಸೆಂಟ್ ಪೂಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಅವನು ಆತುರಾತುರವಾಗಿ ಷೂ ಲೇಸ್ ಕಟ್ಟಿ ಛತ್ರಿ ಬಿಡಿಸಿ ಮೆಟ್ಟಲಿಳಿದ.

ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚಿ ಬಂದು ಮಂದಲಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಅಂಗಾತ ಮಲಗಿ ಕತ್ತಲು ಯಾವಾಗ ಕರಗುತ್ತದೆಂದು ಕಿಟಕಿಯತ್ತಲೇ ನೋಡತೊಡಗಿದೆ.  ಬೆಳಗಾಗತೊಡಗಿದಂತೆ ಮಳೆಯ ರಭಸವೂ ಅಧಿಕವಾಯಿತು.  ಎದ್ದು ಕಿಟಕಿಯ ಬಳಿ ಹೋಗಿ ನಿಂತೆ.  ಮನೆಯ ಮುಂದಿನ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ನೀರು ಕಾಲುವೆಯಂತೆ ಹರಿಯುತ್ತಿತ್ತು.  ಕಸಕಡ್ಡಿ, ಹೊಲಸೆಲ್ಲಾ ನಿನ್ನೆಯೇ ಕೊಚ್ಚಿಹೋಗಿರಬೇಕು.  ಸ್ವಚ್ಚ ತಿಳಿಗೆಂಪಿನ ಅರೆಪಾರದರ್ಶಕ ನೀರು ನೀಳಜಡೆಯಂತೆ ಮಡಿಕೆಮಡಿಕೆಯಾಗಿ ಹರಿದುಹೋಗುವುದನ್ನೇ ನೋಡುತ್ತಾ ನಿಂತೆ.

"ಒಂದು ಕಾಗದದ ದೋಣಿ ಮಾಡಿಕೊಡಲಾ?"

ಬೆಚ್ಚಿ ಹಿಂದೆ ತಿರುಗಿದೆ.  ಶಾಲಿನಿ ನಗುತ್ತಾ ನಿಂತಿದ್ದಳು.  ಶುಭ್ರವಾಗಿ ತೊಳೆದ ಮುಖ.  ಕೆಲವೇ ತಾಸುಗಳ ಹಿಂದೆ ಧೀರ್ಘವಾಗಿ ಅತ್ತ ಯಾವ ಕುರುಹೂ ಅಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ.

ಸಣ್ಣಗೆ ನಕ್ಕೆ.  ಬಾತ್‍ರೂಮಿನ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆದುಕೊಂಡು ಸರಸಕ್ಕ ಹೊರಬಂದಳು.  ಕಿಲಕಿಲ ನಕ್ಕು "ಟೀ ಮಾಡ್ತೀನಿ" ಎನ್ನುತ್ತಾ ಅಡಿಗೆಮನೆಯತ್ತ ನಡೆದಳು ಶಾಲಿನಿ.

ತಟ್ಟೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಟೀ ಲೋಟಗಳನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬಂದ ಶಾಲಿನಿ ನನಗೊಂದು ಸರಸಕ್ಕನಿಗೊಂದು ಕೊಟ್ಟು "ಎದ್ದಿದ್ದಾನೋ ಇಲ್ಲವೋ" ಎಂದು ಗೊಣಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ರಮೇಶನ ಕೋಣೆಯತ್ತ ನಡೆದಳು.  "ಅವನು ಹೊರಗೆ ಹೋದ" ಅಂದೆ.  "ಅರೆ ಹೌದಾ!  ನಮಗ್ಯಾರಿಗೂ ಹೇಳಲೇ ಇಲ್ಲ!  ಅದೆಲ್ಲಿಗೆ ಹೋದ ಈ ಮಳೇಲಿ?" ಅಂದಳು ಅಚ್ಚರಿಯಲ್ಲಿ.  "ಅದೇನೋ ಮಳವಳ್ಳಿಗೆ ಹೋಗಬೇಕು ಅಂದ" ಅಂದೆ.  "ಮಳವಳ್ಳಿಗೆ!"  ಸಣ್ಣಗೆ ಹೂಂಕರಿಸಿದಳು.  ಒಮ್ಮೆ ತುಟಿ ಕಚ್ಚಿಕೊಂಡು ತೆಳುವಾಗಿ ನಕ್ಕಳು.  "ಹೆಂಡತಿ ನೆನಪಾಗಿಬಿಟ್ಟಳೇನೋ.  ಅದಕ್ಕೇ ಇರಬೇಕು ಇಷ್ಟು ಮಳೆ" ಎನ್ನುತ್ತಾ ಮೂಲೆಯತ್ತ ತಿರುಗಿದವಳು "ಅಯ್ಯೋ, ನನ್ ಛತ್ರಿ ಎತ್ಕೊಂಡು ಹೋಗಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ" ಎಂದು ಕೂಗಿದಳು ಗಾಬರಿಯಲ್ಲಿ.  "ಯಾರು?" ಎನ್ನುತ್ತಾ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಎದ್ದರು.  ಶಾಲಿನಿ ಉತ್ತರಿಸಲಿಲ್ಲ.  ಉತ್ತರ ಬೇಕಿಲ್ಲದಂತೆ ಅವರೂ "ನಾರಾಯಣಾ" ಎನ್ನುತ್ತಾ ಬಲಮಗ್ಗುಲಾಗಿ ಎದ್ದು ಬಾತ್‍ರೂಮಿನತ್ತ ನಡೆದರು.

ನಾನು ಸ್ನಾನ ಮುಗಿಸಿ ಬರುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮಳೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಂತಿತ್ತು.  ಅಕ್ಕ, ಶಾಲಿನಿಯ ಸ್ನಾನ ಮೊದಲೇ ಆಗಿತ್ತು.  ಎಲ್ಲರೂ ಬೇಗ ಹೊರಟು ಶೆಟ್ಟಿ ಹೋಟೆಲಿನಲ್ಲಿ ತಿಂಡಿ ತಿಂದು ಅಲ್ಲಿಂದಲೇ ಸಬ್ ರಿಜಿಸ್ತ್ರಾರ್ ಆಫೀಸಿಗೆ ಹೋಗಬೇಕೆಂದು ಮೊದಲೇ ಮಾತಾಗಿದ್ದುದರಿಂದ ನಾನು ಬೇಗಬೇಗನೆ ತಯಾರಾದೆ.  ಕೆಲಸ ಮುಗಿದ ಕೂಡಲೇ ನಾವು ಮೈಸೂರಿಗೆ ಹೊರಟುಬಿಡುವಾ ಎಂದು ಅಕ್ಕ ಹೇಳಿದ್ದಳು.  ತಲೆ ಬಾಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಕೋಣೆಯಿಂದ ಹೊರಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೇ ಹಜಾರದ ನಡುಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಶಾಲಿನಿ ಬಿಕ್ಕಿಬಿಕ್ಕಿ ಅಳುತ್ತಿದ್ದಳು.  ಅವಳನ್ನು ತಬ್ಬಿ ಹಿಡಿದು ನಿಂತ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಪ್ರೇತಕಳೆ.

"ಅಲ್ಲೇ ಇಟ್ಟಿದ್ದೆ... ದೇವರ ಗೂಡಿನಲ್ಲೇ, ಗಣೇಶನ ಫೋಟೋದ ಹಿಂದೆನೇ...  ಎಲ್ಲಾನೂ ಸೇರಿಸಿ ರಬ್ಬರ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಹಾಕಿಟ್ಟಿದ್ದೆ..."  ಶಾಲಿನಿ ಬಿಕ್ಕುಗಳ ನಡುವೆ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಳು.  ಸರಸಕ್ಕನ ಕಡೆ ನೋಡಿದೆ.  ಅವಳು ಶಿಲೆಯಾಗಿ ನಿಂತುಬಿಟ್ಟಿದ್ದಳು.

"ಇನ್ನೊಂದ್ಸಲ ನೋಡ್ತೀನಿ ಇರೀ" ಎನ್ನುತ್ತಾ ಶಾಲಿನಿ ತಂದೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ದೇವರ ಮನೆಯತ್ತ ಬಾಣದಂತೆ ಓಡಿದಳು.  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಅವಳು ಹೋದತ್ತಲೇ ನೋಡುತ್ತಾ ಕಂಬದಂತೆ ನಿಂತರು.  ಶಾಲಿನಿಯ ಹಿಂದೆಯೇ ಓಡಿದ ಸರಸಕ್ಕ ಎರಡುಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಅವಳನ್ನು ತನ್ನ ಭುಜಕ್ಕೆ ಒರಗಿಸಿಕೊಂಡು ಹೊರಗೆ ಕರೆತಂದಳು.  ಶಾಲಿನಿ ಭೋರಿಟ್ಟು ಅಳುತ್ತಿದ್ದಳು.  ಏನಾಗಿದೆಯೆಂದು ತಿಳಿಯದೇ ಅಕ್ಕನ ಮುಖವನ್ನೇ ನೋಡಿದೆ.  ಅಲ್ಲಿದ್ದದ್ದು ನೂರೊಂದು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು.

ಅವರಿಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೇ ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರು ಅವರಿಗೆ ಬೆನ್ನು ಹಾಕಿ ಎರಡು ಹೆಜ್ಜೆ ನಡೆದು ಕುರ್ಚಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ತಲೆ ತಗ್ಗಿಸಿದರು.  ಸರಸಕ್ಕನತ್ತ ಹೊರಳಿ ಎರಡೂ ಕೈಗಳನ್ನು ಮೇಲೆತ್ತಿ ತಗ್ಗಿದ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಜೋಡಿಸಿ ಕ್ಷೀಣ ದನಿ ಹೊರಡಿಸಿದರು: "ನಮ್ಮಿಂದ ತಪ್ಪಾಯ್ತಮ್ಮ ಸರಸ್ವತೀ.  ಮಾತು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳೋದಿಕ್ಕೆ ಆಗ್ತಾ ಇಲ್ಲಾ.  ನಿಮ್ಮನೇನ ಕೊಂಡುಕೊಳ್ಳೋ ಸ್ಥಿತೀಲಿ ಈಗ ನಾವಿಲ್ಲಮ್ಮ.  ಆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ನಮ್ಮಲ್ಲಿಲ್ಲಮ್ಮಾ.  ನಮ್ಮನ್ನ ಕ್ಷಮಿಸಿಬಿಡು ತಾಯೀ."

ಸರಸಕ್ಕ ನನ್ನತ್ತ ನೋಡಿದಳು.  ನನಗೆ ಗೊಂದಲ.  ಶಾಲಿನಿಯತ್ತ ತಿರುಗಿದೆ.  ಅವಳು ಗೋಡೆಗೆ ಹಣೆಯೊತ್ತಿ ಬಿಕ್ಕುತ್ತಿದ್ದಳು.  ಶ್ರೀನಿವಾಸಯ್ಯನವರತ್ತ ತಿರುಗಿದೆ.  ಅವರ ಮುಖ ಕಿಟಕಿಯ ಕಡೆಗಿತ್ತು.  ಅವರ ನೋಟವನ್ನನುಸರಿಸಿ ಅತ್ತ ತಿರುಗಿದೆ.  ಕಣ್ಣಳತೆಗಿನ ಆಕಾಶಪೂರ್ತಿ ದಟ್ಟವಾಗಿ ಕವಿದು ತೂಗುತ್ತಿದ್ದ ಕಡುಗಪ್ಪು ಮೋಡಗಳು ಇನ್ನೇನು ಕತ್ತರಿಸಿ ಕೆಳಗೆ ಬೀಳುವಂತಿದ್ದವು.

ಶಾಲಿನಿ ಒಮ್ಮೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಬಿಕ್ಕಿದಳು.  ಅತ್ತ ನೋಡುವ ಧೈರ್ಯವಾಗದೇ ನಿಸ್ಸಹಾಯಕತೆಯಲ್ಲಿ ಸರಸಕ್ಕನತ್ತ ತಿರುಗುತ್ತಿದ್ದಂತೇ "ಹೋ" ಎಂದು ಕೂಗುತ್ತಾ ಮತ್ತೆ ಮಳೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು.

--***೦೦೦***--